در دومین روز از نشست تخصصی مجمع عمومی شهرهای تاریخی ایران چه گذشت؟
به گزارش خبرگزاری ایمنا از یزد، شهرداران عضو مجمع شهرهای تاریخی ایران امروز _پنجشنبه بیست‌ودوم آبان _ در جریان دومین روز از دومین اجلاس مجمع شهرهای تاریخی ایران در نشست تخصصی مجمع از آخرین برنامه‌های و اقدامات لازم شهرها در راستای عضویت در مجمع مطلع گشتند همچنین عملکرد چهار کمیسیون مجمع به سمع و نظر حاضرین رسید.
هم‌افزایی شهرهای تاریخی جهت احیا و مرمت بافت‌های تاریخی
علیرضا نقوی، دبیر اجرایی دومین اجلاس مجمع شهرهای تاریخی ایران اظهار کرد: در نشست تخصصی مجمع شهرهای تاریخی ایران به تبادل اندیشه‌ها و تجربه‌ها جهت رسیدن به هم‌افزایی و هم‌فکری نسبت به حفظ، احیا و مرمت بافت‌های تاریخی می‌پردازیم.
وی افزود: امید که حاصل و نتیجه اقدامات کسب رونق بیش از پیش در حوزه‌های گردشگری و اقتصاد مردم محور در شهرهای تاریخی و بافت‌های محلی شوند.
علی توبچی، رئیس ناحیه ویژه بافت تاریخی اصفهان و عضو شورای اجرایی مجمع شهرهای تاریخی ایران و دبیر نشست تخصصی مجمع نیز در دومین روز مجمع عمومی اجلاس شهرهای تاریخی ایران در ابتدای این جلسه به اعلام برنامه‌های این روز پرداخت.
در ادامه این جلسه حسن شفیعی، شهردار نائین و مسئول کمیسیون حفاظت و احیا در مجمع شهرهای تاریخی به تشریح اقدامات مرمتی در شهر نائین پرداخت و اظهار کرد: شهر نائین بیش از هزار اثر تاریخی شناسایی شده دارد که ۱۰۷ مورد از آن‌ها در فهرست آثار ملی ثبت شده است. این شهر با ظرفیت ویژه آب‌انبارهای خود در شرایط قطع کامل آب تا سه ماه توانایی تأمین آب مورد نیاز شهروندان را دارد.
وی ادامه داد: در نائین ۳۳ هزار مترمکعب آب در آب‌انبارها ذخیره و مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته قابل توجه این است که آب‌انبارهای شهر همچنان فعال و تحت نظارت شبکه بهداشت از سوی مردم مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند.
شهردار نائین و مسئول کمیسیون حفاظت و احیا در مجمع شهرهای تاریخی گفت: یکی از اقدامات مهم سال گذشته، احیای بازار تاریخی نائین بود که حدود یک و نیم کیلومتر طول و بیش از ۲۰۰ مغازه قدیمی دارد. با شناسایی و تفاهم با مالکان ۲۱ باب مغازه و مرمت آن‌ها، بخشی از بازار دوباره به چرخه زندگی و فعالیت بازگشت. این مغازه‌ها پس از مرمت، با اجاره بسیار ناچیز به هنرمندان بومی واگذار شدند تا ضمن حفظ بناهای تاریخی، زمینه اشتغال و رونق فرهنگی نیز فراهم شود.
شفیعی بیان کرد: احیای بافت تاریخی بدون بازگرداندن جریان زندگی در آن ممکن نیست، به همین دلیل شهرداری و اداره میراث فرهنگی با انعقاد تفاهم‌نامه‌های پنج تا هفت ساله، مسئولیت مرمت و بهره‌برداری از مغازه‌ها را بر عهده گرفتند. تاکنون ۲۱ مغازه به بهره‌برداری رسیده و فعالیت هنرمندان در این بازار رونق گرفته است.
وی ادامه داد: آب‌انبارسازی در نائین به بخشی از فرهنگ و آداب مردم تبدیل شده است. حتی در محله‌های جدید نظیر مسکن مهر نیز آب‌انبارهایی با معماری سنتی ساخته می‌شود. در حال حاضر ۷۶ آب‌انبار در نائین فعال است که بخشی از آن‌ها توسط خیران و با همکاری شهرداری احداث شده‌اند.
شفیعی گفت: یکی دیگر از اقدامات مؤثر، بازپس‌گیری و احیای «باغ پیرنیا» بود که سال‌ها به دلیل مشکلات حقوقی در اختیار اوقاف قرار داشت. با تشکیل هیئت امنایی متشکل از فرماندار، شهردار، رؤسای میراث فرهنگی و اوقاف، روند بازگرداندن باغ به مجموعه مدیریت شهری در حال نهایی شدن است.
شهردار نائین و مسئول کمیسیون حفاظت و احیا در مجمع شهرهای تاریخی تصریح کرد: طرح بافت تاریخی نائین به مرحله ابلاغ در تهران رسیده و با اجرای آن، حفاظت و احیای بناهای تاریخی این شهر ساماندهی خواهد شد.
شفیعی گفت: علاوه بر این اقدامات، پروژه‌هایی همچون سنگ‌فرش بدنه بازار، احداث هتل سنتی مشاهیر و میدان مشاهیر با هدف معرفی شخصیت‌های برجسته نائین از جمله دکتر فاطمی و خاندان پیرنیا در دست اجراست تا نائین به عنوان یکی از الگوهای احیای بافت تاریخی در کشور شناخته شود.
در ادامه این همایش مرتضی صادقی، مسئول کمیسیون آموزش و پژوهش مجمع و شهردار زواره اظهار کرد: تشکیل مجمع شهرهای تاریخی ایران اتفاقی ارزشمند در مسیر احیا، مرمت و توسعه بافت‌های تاریخی کشور است که با هدف تعامل بیشتر میان نهادهای متولی شکل گرفته است.
وی افزود: در این مجمع که با حضور نمایندگان شهرهای دارای بافت تاریخی از جمله کرمان، سمنان، کرمانشاه و نائین برگزار شد، موضوعات مختلفی از جمله لزوم هماهنگی میان شهرداری‌ها، میراث فرهنگی و اوقاف، تسهیل در صدور مجوزها و تدوین بسته‌های تشویقی برای سرمایه‌گذاران در بافت‌های تاریخی مورد بررسی قرار گرفت.
شهردار زواره گفت: در بسیاری از شهرهای کشور، تعدد مراجع تصمیم‌گیری و ابهام در نحوه محاسبه عوارض املاک واقع در بافت‌های تاریخی، روند صدور مجوزها را کند کرده است؛ از این‌رو ایجاد یک سازوکار مشترک برای نظارت و هماهنگی میان دستگاه‌های مرتبط، امری ضروری است.
صادقی گفت: همچنین لزوم تدوین الگوی ملی برای استفاده از موقوفات در جهت توسعه گردشگری یکی از پیشنهادهای مهم مطرح‌شده از سوی شهرداری سمنان بود که می‌تواند به عنوان خروجی مؤثر مجمع مورد توجه قرار گیرد.
در ادامه نشست عنایت‌الله برفی‌دخت نماینده شهرداری مرودشت گفت: تشکیل مجمع شهرهای تاریخی ایران، اقدامی ارزشمند در راستای ایجاد وحدت، تعامل و مطالبه‌گری جمعی میان شهرهای دارای بافت تاریخی کشور است.
وی افزود: دغدغه اصلی شهرهای تاریخی، صیانت از اصالت و هویت شهری است و برای تحقق آن باید هماهنگی و هم‌صدایی میان شهرداری‌ها، میراث فرهنگی، اوقاف و سایر دستگاه‌های متولی شکل گیرد. این مجمع می‌تواند بستر مناسبی برای طرح چالش‌ها و هم‌اندیشی درباره مشکلات مشترک باشد.
مسئول کمیسیون تسهیل و تعامل مجمع افزود: یکی از مهم‌ترین مسائل، کندی اجرای طرح‌های احیا و بازآفرینی شهری است که ناشی از تعدد مراجع تصمیم‌گیری و نبود هماهنگی میان نهادهای مرتبط است. اگر سازوکار مشترکی برای پایش و نظارت پروژه‌های تاریخی تدوین شود، می‌توان روند صدور مجوزها را کوتاه‌تر و شفاف‌تر کرد.
برفی‌دخت گفت: ما به عنوان شهرهای دارای میراث تاریخی، باید با یک صدای واحد برای اصلاح قوانین و اجرای دقیق دستورالعمل‌ها مطالبه‌گری کنیم تا از تبدیل‌شدن بافت‌های تاریخی به مناطق فرسوده جلوگیری شود.
خانه‌سازی برای بهربانان؛ گامی در مسیر توانمندسازی مردم
محسن طوسی، مدیرکل حفظ و احیای بناها و بافت‌های تاریخی کشور، در نشست مجمع عمومی مجمع شهرهای تاریخی ایران اظهار کرد: ساخت خانه‌های بهربانان اقدامی در راستای توانمندسازی مردم و ایجاد بستر مشارکت در توسعه است.
وی افزود: بسیاری از حکمت‌ها در دل مدیریت و تلاش مدیرانی نهفته است که با جان و دل کار می‌کنند و امروز نیازمند بستری هستند تا مشارکت و سرمایه‌گذاری در مسیر توسعه تسهیل شود.
مدیرکل حفظ و احیای بناها و بافت‌های تاریخی کشور گفت: ادبیات مدیریت امروز مفاهیمی همچون «تنظیم‌گری» و «توسعه‌گری» را مطرح می‌کند و هدف آن ایجاد زمینه‌ای برای توانمندسازی مردم است. ساخت خانه بهربانان نیز در همین راستا و با هدف ظرفیت‌سازی برای جامعه شکل گرفته است.
طوسی بیان کرد: از برنامه سوم توسعه تاکنون، دولت تلاش کرده است بسترهای عمومی لازم را برای تحقق این هدف ایجاد کند و این مسیر باید با مشارکت مردم ادامه یابد.
وی تصریح کرد: زحماتی که در این مسیر کشیده شده ارزشمند است و باید قدردان آن بود، اما در عین حال نباید فرصت‌ها را از دست داد.
مدیرکل حفظ و احیای بناها و بافت‌های تاریخی کشور با اشاره به تجربه‌های جهانی افزود: هفته گذشته موزه‌ای در قاهره افتتاح شد که قرار است سالانه ۲۰ میلیون گردشگر جذب کند و ما نیز باید با الهام از چنین نمونه‌هایی، برای جذب گردشگر و رونق فرهنگی در کشور برنامه‌ریزی کنیم.
احسان ایروانی کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری نیز در این رویداد اظهار کرد: بررسی قوانین پیشین از جمله قانون حمایت از بافت‌های فرهنگی مصوب تیرماه ۱۳۹۸ و قانون برنامه سوم توسعه نشان می‌دهد که اگر آسیب‌شناسی دقیقی از دلایل اجرایی نشدن این مصوبات نداشته باشیم، نمی‌توانیم از ظرفیت‌های قانونی موجود به‌درستی بهره ببریم.
وی افزود: در برنامه سوم توسعه و برنامه چهارم نیز مشابه قانون حمایت از بافت‌های فرهنگی، ساختار مدیریت و نظام‌های اجرایی پیش‌بینی شده بود، اما به دلیل عدم موافقت نهادهای مرتبط، این ساختارها عملیاتی نشد و صرفاً برخی شهرداران پیشرو با تشکیل شهرداری بافت تاریخی، این وظایف را به‌صورت داوطلبانه اجرا کردند.
کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری گفت: طبق قانون، نظارت بر اجرا بر عهده وزارت میراث فرهنگی است، اما مجری اصلی در میدان عمل شهرداری‌ها هستند و باید مکانیزم‌های اجرایی این قوانین در سطح شهرها فعال شود تا کیفیت زندگی ساکنان بافت‌های تاریخی حفظ و ارتقا یابد.
ایروانی ادامه داد: در قانون حمایت از بافت‌های تاریخی نظام‌های مختلفی از جمله نظام برنامه‌ریزی، تأمین مالی، مدیریت، نظارت و توانمندسازی پیش‌بینی شده است و مهم‌ترین بخش آن، تهیه طرح ویژه هر شهر بر اساس ظرفیت‌ها و مزیت‌های تاریخی و فرهنگی آن است تا توسعه هماهنگ در چارچوب حفظ هویت شهری شکل گیرد.
وی تصریح کرد: ماده ۹ این قانون، دستگاه‌های اجرایی را مکلف کرده است که بافت‌های تاریخی را در اولویت اجرای طرح‌های عمرانی و خدماتی خود قرار دهند و این ظرفیت قانونی به شهرداران اجازه می‌دهد تا به‌صورت قانونی دستگاه‌های دیگر را برای همکاری در بافت‌های تاریخی پای کار بیاورند.
کارشناس میراث فرهنگی و گردشگری گفت: ماده ۱۲ این قانون نیز به مالکان اجازه می‌دهد در صورت تغییر کاربری املاک خود در بافت تاریخی، از پرداخت عوارض معاف شوند و این موضوع می‌تواند زمینه‌ساز افزایش سرمایه‌گذاری در این محدوده‌ها شود.
ایروانی افزود: آئین‌نامه حمایت از مالکان و بهره‌برداران مصوب سال ۱۴۰۱ قدرت زیادی برای تأمین مالی پروژه‌های احیای بافت تاریخی در اختیار شهرداران قرار می‌دهد و لازم است کارگروهی تخصصی برای پیگیری مکانیزم‌های اجرایی این آئین‌نامه در شهرها تشکیل شود.
وی گفت: هدف از این پیگیری‌ها، جلوگیری از تکرار سرنوشت قوانین گذشته است که به دلیل نبود ساختار اجرایی و هماهنگی میان دستگاه‌ها، به مرحله اجرا نرسیدند. ا ایرانی در پایان تأکید کرد: مجمع شهرهای تاریخی باید با استفاده از قدرت لابی‌گری و پیگیری منسجم، زمینه اجرای کامل این قوانین را فراهم کند تا میراث فرهنگی کشور به‌صورت پایدار حفظ شود.
در ادامه این نشست، نعمت‌الله اکبری، هیئت علمی دانشگاه اصفهان در ادامه به ارائه پنل تخصصی حکمرانی و مدیریت شهری برای مهمانان پرداختند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.