سیدمسعود حسینی شهردار همدان با اشاره به برگزاری نشست هیئت رئیسه مجمع شهرهای تاریخی ایران در شهر اصفهان گفت: این مجمع فرصتی ارزشمند برای هم‌افزایی شهرداران و تبادل تجربه در حوزه حفاظت و احیای بافت‌های تاریخی کشور است. ادامه مطلب
همدان یکی از کهن‌ترین شهرهای ایران و جهان به‌شمار می‌رود و از دیرباز جایگاه مهمی در تاریخ ایران داشته است. این شهر در طول تاریخ در دوره‌های مختلف از جمله مادها، هخامنشیان، اشکانیان، ساسانیان، آل بویه و سلجوقیان، به عنوان پایتخت یا مرکز حکومتی مورد توجه بوده است. پیشینه چند هزار ساله همدان و موقعیت استراتژیک آن در مرکز ایران، این شهر را به یکی از مهم‌ترین مراکز تمدنی تبدیل کرده است.
پیش از آمدن اقوام آریایی، همدان از زیستگاه‌های اصلی قوم «کاسیان» بوده و در کتیبه‌های نو آشوری از آن به عنوان یکی از ایالات قوم کاسیان یاد شده است. در دوران «مادها»، همدان یا هگمتانه به عنوان پایتخت این امپراتوری انتخاب شد. «دیاکو»، نخستین شاه ماد، این شهر را به عنوان مرکز حکومتی خود برگزید و آن را به یکی از مهم‌ترین مراکز سیاسی و نظامی آن دوران تبدیل کرد. بنای «هگمتانه» شامل استحکاماتی مانند قصر هفت‌حصار بود که بر اساس نوشته‌های هرودوت، از بزرگ‌ترین آثار معماری جهان باستان محسوب می‌شد.
در دوره «هخامنشیان»، همدان جایگاه ویژه‌ای داشت و به عنوان پایتخت تابستانی شاهان هخامنشی استفاده می‌شد. کتیبه‌های معروف گنج‌نامه در همدان از یادگارهای این دوره هستند. همچنین، جام‌ها و الواح زرین و سیمین به دست آمده از همدان، حاکی از رونق و اهمیت این منطقه در دوره هخامنشی است.
در زمان اسکندر مقدونی، همدان دوبار به دست او افتاد و پس از فتح ایران، این شهر را به عنوان یکی از مراکز جشن و گردهمایی خود برگزید. اسکندر در همدان جشن بزرگی به مناسبت پیروزی‌های خود برگزار کرد، اما پس از مرگ دوست نزدیکش، هفستیون، مردم این منطقه مورد غضب او قرار گرفتند و بخش‌هایی از همدان ویران شد.
اشکانیان همدان را به عنوان پایتخت تابستانی خود انتخاب کردند. شیر سنگی، یکی از نمادهای مهم همدان، به دوره اشکانی بازمی‌گردد و دروازه‌های شهر با این نماد تزیین شده بود. با روی کار آمدن ساسانیان، همدان همچنان اهمیت خود را حفظ کرد و به عنوان یکی از ضرابخانه‌های ساسانی شناخته می‌شد.
در دوران پس از اسلام، همدان پس از فتح نهاوند توسط مسلمانان به دست اعراب افتاد و اهمیت آن به عنوان یک شهر استراتژیک ادامه یافت. در دوره آل بویه، همدان به عنوان یکی از مراکز حکومتی مورد توجه قرار گرفت و ابن سینا، دانشمند و فیلسوف بزرگ ایرانی، مدتی در این شهر به عنوان وزیر فعالیت می‌کرد.
در دوران سلجوقیان، همدان به مرکز سیاسی و پایتخت این امپراتوری تبدیل شد و چند تن از سلاطین سلجوقی در این شهر مدفون شدند. همدان در این دوره از رونق علمی و فرهنگی زیادی برخوردار شد و یکی از مهم‌ترین مراکز علم و دانش در ایران به‌شمار می‌رفت.
پس از حمله مغولان، همدان دوباره دچار ویرانی‌های زیادی شد، اما در دوران ایلخانان و به‌ویژه در زمان بایدوخان، این شهر مجدداً مورد توجه قرار گرفت و تلاش‌هایی برای بازسازی آن صورت گرفت. خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی، وزیر معروف مغولان، نیز در این دوران به بازسازی و رونق همدان کمک زیادی کرد.
در دوران صفویه، همدان دوباره رونق گرفت و در دوران قاجار، با ساخت بناهای مهمی همچون بازار همدان و مسجد جامع، این شهر به یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی و تجاری غرب ایران تبدیل شد. آرامگاه ابن سینا و آرامگاه باباطاهر، از مهم‌ترین بناهای تاریخی همدان هستند که در این دوره‌ها ساخته شدند و تا به امروز به عنوان نمادهای مهم فرهنگی و تاریخی همدان باقی مانده‌اند.
با توجه به این تاریخچه طولانی و غنی، همدان در سال ۱۳۸۵ به عنوان «پایتخت تاریخ و تمدن ایران» معرفی شد و این عنوان نشان‌دهنده اهمیت بی‌بدیل این شهر در تاریخ ایران است.
همدان- ایرنا- معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی همدان گفت: مطالعات طرح حفاظت و احیاء بافت تاریخی همدان در محدوده بافت تاریخی شهر به مساحت نزدیک به ۵۱۲ هکتار انجام شده و به منظور حفظ بافت تاریخی و فرهنگی، سیاست‌های حفاظت و احیا این محدوده تدوین می‌شود.
علیرضا عباسیان روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بر اساس ماده سه «قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی» مصوب دوم تیر ۱۳۹۸ مجلس شورای اسلامی، قرارداد تهیه طرح ویژه حفاظت و احیای بافت تاریخی همدان با مشاور دارای صلاحیت منعقد شده است.
وی اظهار کرد: کلیات طرح و ضوابط ویژه حفاظت و احیای بافت تاریخی همدان مورد تایید قرار گرفته است و این طرح پس از تصویب در کمیسیون ماده پنج استان به شورایعالی شهرسازی و معماری کشور ارسال خواهد شد.
عباسیان تصریح کرد: محدوده بافت تاریخی شهر همدان، قسمتی بسیار مهم و پر رنگ در نظام فعالیتی-عملکردی این شهر است و به دلیل وجود بازار و بناهای تاریخی در این محدوده، با همه قسمت‌های شهر ارتباط بسیار دارد.
وی ادامه داد: محدوده مطالعاتی فراگیر در این طرح، برای همه محدوه شهر همدان در نظر گرفته شده و شناخت ویژگی‌های کلی شهر همدان در برنامه‌ریزی و طراحی و به منظور بهبود و ارتقای وضع کمی و کیفی بافت تاریخی شهر ارائه شده است.
معاون معماری و شهرسازی اداره کل راه و شهرسازی همدان در رابطه با اسناد تفصیلی طرح نیز گفت: اسناد تفصیلی طرح شامل سند اصالت و یکپارچگی، سیاست‌های حفاظت و احیا،مسائل و ظرفیت‌های محدوده، در قالب نظام استفاده از زمین، نظام دسترسی و نظام ارتفاعی تهیه و سیاست‌ها و راهکارهای حفاظت و احیاء ساختار در هریک از پهنه‌های محدوده بافت تاریخی شهر تدوین شده است.
وی ادامه داد: با توجه به ابلاغ مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری ایران طی سال جاری در خصوص “مجموعه راهکارهای تشویقی با هدف احیاء و تقویت سکونت در محدوده بافت های تاریخی ـ فرهنگی کشور”، ضوابط اختصاصی معماری و شهرسازی بافت با هدف حفاظت از ارزشهای تاریخی و فرهنگی بافت و ایجاد زمینه‌های ارتقای کیفی زندگی ساکنان تهیه شده است.
این مسوول اظهار کرد: این طرح تاکنون با برگزاری بیش از ۶۷ نشست منظم استانی شامل کمیته های راهبری،کمیته های کارشناسی و جلسات با دفتر مطالعات شهرداری و شهرداری مناطق همدان و با حضور کارشناسانی از راه و شهرسازی، استانداری، میراث فرهنگی و گردشگری، نظام مهندسی ساختمان، شورای اسلامی و شهرداری و همچنین بازدید های میدانی از محلات بافت تاریخی مورد بررسی قرار گرفته است.