بندر تاریخی کُنگ با قدمتی بیش از ۳۰۰۰ سال، یکی از کهن‌ترین شهرهای ساحلی ایران است که در استان هرمزگان قرار دارد. بر اساس متون تاریخی، هسته این شهر پنج بار تغییر مکان داده و امروزه با قدمتی بیش از ۴۰۰ سال، دارای بافت تاریخی پویا و سرزنده‌ای است که زندگی در آن همچنان جریان دارد. بندر کنگ با وسعتی حدود ۵ کیلومتر مربع، از این میزان ۵۸ هکتار را بافت تاریخی شهر تشکیل می‌دهد که در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است و مقدمات ثبت جهانی آن در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز در حال انجام است. مابقی مساحت شهر به بخش توسعه‌یافته آن تعلق دارد.

یکی از برجسته‌ترین ویژگی‌های بندر کنگ، معماری خاص و بادگیرهای بلند است که در سراسر شهر دیده می‌شود. خانه‌های تاریخی این بندر که از سنگ و گچ ساخته شده‌اند، دارای بادگیرهایی هستند که برای تهویه طبیعی در اقلیم گرم و مرطوب منطقه طراحی شده‌اند. این بادگیرها، به‌ویژه در خانه‌های تجار که در گذشته در این بندر زندگی می‌کردند، به چشم می‌خورند. بندر کنگ همچنین به دلیل وجود آب‌انبارها یا به گویش محلی «برکه‌ها» شناخته می‌شود. یکی از برجسته‌ترین این برکه‌ها، «برکه دریا دولت» است که به دلیل وسعت آن، فقط نیمی از آن سقف دارد و به عنوان یکی از آثار تاریخی مهم این بندر به شمار می‌رود.

از جاذبه‌های مهم تاریخی بندر کنگ می‌توان به قلعه پرتغالی‌ها اشاره کرد که در غرب بندر و در کنار ساحل قرار دارد. این قلعه متعلق به دوران حضور پرتغالی‌ها در خلیج فارس بوده و بخشی از دیوارها و برج‌های آن همچنان پابرجاست. موزه مردم‌شناسی بندر کنگ نیز یکی دیگر از جاذبه‌های مهم فرهنگی این شهر است که در یک خانه تاریخی بازسازی شده و مجموعه‌ای از آثار مربوط به دریانوردی، صنایع دستی، آداب و رسوم محلی و پوشش و خوراک مردم را به نمایش می‌گذارد.

بندر کنگ دارای چندین خانه تاریخی است که «خانه گلبتان» یکی از مهم‌ترین آن‌هاست. این خانه که از دوران قاجار به جا مانده، به دلیل معماری زیبا و بادگیرهای متعدد خود معروف است و در سال ۱۳۷۷ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد. علاوه بر این، «مسجد دو طبقه (دو محرابه)» یکی دیگر از بناهای شاخص شهر است. این مسجد که به دوران قاجار نسبت داده می‌شود، دارای دو محراب در دو طبقه است که نمادی از جمعیت زیاد و رونق این بندر در گذشته بوده است.

بندر کنگ همچنین به «کارگاه‌های لنج‌سازی» خود معروف است. این کارگاه‌ها که بیش از ۱۲۰۰ سال پیش تأسیس شده‌اند، هنوز به روش‌های سنتی به ساخت لنج‌های چوبی می‌پردازند و مهارت‌های آن‌ها در یونسکو ثبت شده است. این کارگاه‌ها که در فاصله ۵ کیلومتری بندر لنگه قرار دارند، بخشی از فرهنگ دریانوردی جنوب ایران را حفظ کرده‌اند.

بندر کنگ با تاریخچه‌ای غنی، معماری منحصر به‌فرد و جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی خود یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری و میراثی استان هرمزگان است که بازدیدکنندگان را به سفری در دل تاریخ و فرهنگ ایرانی دعوت می‌کند.

• درگاه اینترنتی شهرداری بندر کنگ:  http://sh-bandarekong.ir/
• درگاه اینترنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان هرمزگان: https://hchto.ir