مشهد
شهر مشهد، یکی از شهرهای تاریخی و مذهبی ایران، پیشینه‌ای غنی دارد که به قرن‌ها قبل از اسلام بازمی‌گردد. منابع یونانی باستان از عبور و اقامت اسکندر کبیر در این منطقه یاد کرده‌اند که آن را “سوسیا” یا “توس” می‌نامیدند. توس در دوران باستان قلب منطقه پارت محسوب می‌شد و توسط یونانیان به عنوان “الکساندروپولیس” (شهر اسکندر) شناخته می‌شد. این منطقه به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، در طول تاریخ همواره یکی از مکان‌های مهم برای سکونت و تجارت در خراسان بوده است.
پس از اسلام، شهر توس به دلیل استقرار امام هشتم شیعیان، علی بن موسی الرضا، به مرکز توجه تبدیل شد. پس از شهادت امام رضا در سال ۲۰۳ هجری قمری در سناباد، این مکان به “مشهد الرضا” یا به اختصار “مشهد” معروف شد. آرامگاه امام رضا به یکی از بزرگ‌ترین زیارتگاه‌های جهان اسلام تبدیل شد و باعث رشد و توسعه مشهد به عنوان یک شهر مذهبی و اقتصادی گردید.
در دوره‌های بعد، مشهد به دلیل موقعیت مذهبی و استراتژیک خود، مورد توجه سلاطین و حاکمان مختلف قرار گرفت. در دوران غزنویان، سبکتگین آرامگاه امام رضا را ویران کرد، اما سلطان محمود غزنوی آن را بازسازی کرد و حتی استحکاماتی نیز برای حفاظت از حرم ایجاد شد. در دوره سلجوقیان، مشهد به دلیل وجود حرم مطهر و اهمیت دینی خود همچنان مورد توجه بود و نخستین گنبد حرم توسط سلطان سنجر سلجوقی ساخته شد.
در دوره تیموری، شاهرخ تیموری و همسرش گوهرشاد آغا به آبادانی مشهد اهتمام ویژه‌ای داشتند. مسجد گوهرشاد که در قرن نهم هجری قمری در جنوب حرم امام رضا ساخته شد، یکی از مهم‌ترین نمادهای تاریخی این دوره است. با توجه به تلاش‌های صفویان برای ترویج مذهب تشیع در ایران، مشهد به عنوان یکی از مراکز اصلی مذهبی کشور مورد توجه قرار گرفت. در دوران شاه عباس صفوی، اقدامات گسترده‌ای برای توسعه حرم رضوی و شهر مشهد انجام شد.
در دوره افشاریه، نادرشاه مشهد را به دلیل موقعیت استراتژیک و نزدیکی به متصرفات شرقی ایران به پایتخت خود تبدیل کرد. نادرشاه با اهدای غنایم جنگی به حرم امام رضا، به توسعه این مکان مقدس کمک کرد و مشهد به مرکز سیاسی و نظامی دولت وی تبدیل شد.
در قرن نوزدهم و دوران قاجار، مشهد به عنوان یکی از شهرهای مهم مذهبی ایران جایگاه خود را حفظ کرد. اعتراضات مردم مشهد علیه حکومت آصف‌الدوله در جریان نهضت تنباکو و حضور گسترده مردم در انقلاب مشروطه، نقش سیاسی این شهر را برجسته‌تر کرد. همچنین واقعه به توپ بستن حرم امام رضا توسط روس‌ها در جریان انقلاب مشروطه، یکی از وقایع مهم تاریخی این شهر است.
مشهد در دوران معاصر نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز مذهبی و زیارتی جهان اسلام شناخته می‌شود. توسعه زیرساخت‌های شهر و ایجاد جاده‌ها و کاروانسراهای متعدد، مشهد را به یک قطب زیارتی و اقتصادی در خراسان تبدیل کرده است.
- درگاه اینترنتی شهرداری مشهد: https://www.mashhad.ir
- درگاه اینترنتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان خراسان رضوی: https://razavichto.ir
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.