مجمع
مجمع شهرهای تاریخی ایران به عنوان سازمانی غیرانتفاعی متشکل از تمامی شهرهای عضو است. در حال حاضر 25 شهر عضو این مجمع هستند. شهرهای غیر عضو در صورت تمایل میتوانند درخواست خود را به دبیرخانه دائمی مجمع اعلام و با تأیید هیئت رئیسه و تصویب مجمع به عضویت مجمع درآیند. پس از برگزاری نخستین اجلاس تاکنون 5 شهر فرم های مربوط به درخواست عضویت در اجلاس را به دبیرخانه دائمی مجمع ارسال کرده اند که پس از بررسی در دومین اجلاس عضویت این شهرها بررسی و ابلاغ خواهد شد.
هیئت رئیسه مجمع
هیئت رئیسه با انتخاب اعضاء در مجمع عمومی و شامل چهار نفر عضو و رئیس دبیرخانه برای یک دوره دو ساله انتخاب و وظیفه هدایت و راهبری مجمع را به عهده دارند.
اعضای هیئت رئیسه از میان شهرهای عضو توسط مجمع عمومی انتخاب و مدت تصدی آنها از روز انتخاب به مدت دو سال است و هر چند وقت یکبار به درخواست رئیس هیات رئیسه جلسات بحث و تبادل نظر تشکیل می گردد.
در اولین اجلاس که در دهم آبان ماه 1403 در اصفهان برگزار شد شهرداری اصفهان به عنوان دبیرخانه دائمی مجمع شهرهای تاریخی کشور و عضو هیئت رئیسه انتخاب و شهرهای یزد، کرمان، همدان و قزوین به عنوان سایر اعضای هیئت رئیسه و شهر رشت به عنوان عضو علی البدل به مدت دو سال انتخاب شدند.
چهار عضو ناظر هیئت رئیسه مجمع شامل نماینده تام الاختیار وزارت میراث، گردشگری و صنایع دستی، وزارت کشور، وزارت مسکن و شهرسازی و دفتر ملی یونسکو انتخاب شدند.
کمیسیون ها
چهار کمیسیون تسهیل و تعامل بین نهادی، آموزش و ترویج ، حفاظت و احیا و سرمایهگذاری و مشارکت پس از تصویب اعضا در مجمع عمومی تشکیل شد.
شهردار شهر مرودشت به عنوان دبیر کمیسیون تسهیل و تعامل بین نهادی، شهردار شهر زواره به عنوان دبیر کمیسیون آموزش و ترویج، شهردار شهر نائین به عنوان دبیر کمیسیون حفاظت و احیا و شهردار شهر کاشان به عنوان دبیر کمیسیون سرمایهگذاری و مشارکت با رای اعضای مجمع انتخاب شدند.
وظایف کمیسیون ها
کمیسیون حفاظت و احیاء
- تدوین و پیشنهاد برنامههای حفاظت و احیاء در بافت تاریخی؛
- تدوین و پیشنهاد ضوابط و مقررات شهرسازی ویژه در بافت تاریخی به شورای عالی معماری و شهرسازی؛
- تدوین و پیشنهاد معیارهای نظارت بر کیفیت طرحهای بهسازی، احیاء و مرمت متناسب با اولویتها و موازین حفاظت شهری؛
- همکاری با نهادها ذی ربط به منظور شناسایی بناها و محوطههای ارزشمند شهرهای تاریخی و پیشنهاد جهت ثبت ملی و جهانی؛
- شناسایی آثار تاریخی متناظر در شهرهای عضو و اجرای برنامه های مشترک ملی و بین المللی عطف به اشتراکات مزبور؛
- تعریف برنامه های اقدام مشترک احیای بافت های تاریخی به کمک نهادهای مرتبط ملی و بینالمللی؛
کمیسیون آموزش و ترویج
- برنامه ریزی در خصوص برگزاری تورهای گردشگری به صورت ادواری در هر یک از شهرهای عضو به منظور آشنایی با اقدامات انجام شده توسط هر یک از شهرداری ها؛
- پیشنهاد برنامهها در خصوص تحقق اقدامات ترویجی در حوزه آموزش شهروندان با هدف حفاظت از بافت تاریخی و جلب مشارکت ساکنین و مالکین در حوزه مرمت بناها، محوطه ها و بافتهای تاریخی؛
- برگزاری همایش ملی شهرهای تاریخی و سایر رویدادهای ملی و بین المللی مرتبط با بافت تاریخی؛
- پیشنهاد برنامههای فرهنگی و اجتماعی با هدف تقویت وجهه محلات تاریخی با تاکید بر داشتهها و ارزشهای تاریخی بافت و شکلگیری تعاملات و خاطرات جمعی در بستر بافت تاریخی؛
- مطالبه تدوین پیوستهای فرهنگی و اجتماعی برای برنامههای اقدام تعریف شده در محدودههای تاریخی و جلوگیری از رخداد پیامدهای مخرب اجتماعی و فرهنگی؛
- تدوین و انتشار بولتن، کتب، مستندات، مقالات و سایر نشریات در حوزههای گوناگون مرتبط با بافت تاریخی؛
- تشریک مساعی و سازماندهی تبادل اطلاعات، تجارب، اقدامات و تحقیقات مشترک و همکاری فنی بین اعضاء؛
- برگزاری رویدادهای مسئله محور و ایده محور.
کمیسیون تسهیل و تعامل بین نهادی
- ایجاد هماهنگی و برقراری ارتباط مستمر و موثر میان شهرداریها (مدیریت بافت تاریخی شهرهای ایرانی) و سایر نهادها از جمله وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، راه و شهرسازی، سازمان اوقاف و امور خیریه، سازمان ثبت اسناد و املاک و تسهیل و بسترسازی در خصوص استفاده از ظرفیتهای قانونی آنها در حفاظت و احیای بافتهای تاریخی؛
- برنامهریزی و پیشنهاد جهت توانمندسازی تشکلهای مردمی و غیردولتی و تقویت نقش موثر آنها در حفاظت و احیای بافتهای تاریخی شهرهای ایران؛
- ایجاد بسترهای تقویت مشارکت نهادهای بینالمللی؛
- پیگیری اجرای برنامههای کلیه دستگاههای اجرایی در ارتباط با رفع نیازهای موجود در حوزههای خدماتی، تجهیزاتی و نیز زیرساختهای مورد نیاز برای ارتقای کیفیت زندگی در بافتهای تاریخی -فرهنگی شهرها.
کمیسیون سرمایه گذاری و مشارکت
- پیشنهاد مشوقها، تسهیلات و معافیتها در حوزه بافت تاریخی با هدف جلب مشارکت بخش خصوصی عمومی در راستای مرمت، حفاظت و احیای بافت تاریخی؛
- بستر سازی و تسهیل در زمینه بهره گیری از سرمایههای فعالان بخش خصوصی؛
- تشکیل صندوق سرمایهگذاری حفاظت و احیای بافت و ابنیه تاریخی شهرهای کشور با مشارکت بانکها و موسسات مالی؛
- سازماندهی برنامه ها و پروژههای ضروری برای دستیابی به اهداف مجمع؛
- مشارکت در توسعه گردشگری خلاق و ارتقاء درآمدهای حاصل از آن در شهرهای تاریخی.
دبیرخانه مجمع
در نخستین اجلاس مجمع شهرهای تاریخی کشور به میزبانی شهر اصفهان، جلسه‌ای برای تصویب اساسنامه و ساختار این مجمع تشکیل و شهردار اصفهان به‌عنوان رئیس مجمع شهرهای تاریخی ایران انتخاب شد. شهر اصفهان مسئولیت دبیرخانه دائمی مجمع شهرهای تاریخی ایران را برعهده دارد.